UNESCO’nun “Tehlikede olan diller” listesinde yer alan Romeika, çok az kişi tarafından konuşuluyor.. Ancak dilbilimciler, dilin gelecek birkaç nesil içinde tamamen kaybolabileceği uyarısında bulunuyor.
GENÇ NESİL BİLMİYOR
Romeika, antik Yunanca’ya en yakın lehçelerden biri olarak kabul ediliyor. Dilbilimciler, bu özelliğiyle sadece yerel değil, aynı zamanda akademik ve tarihi açıdan da büyük bir değer taşıdığını vurguluyor. Trabzon’un Tonya ilçesi İskenderli Mahallesi’nde yaşayan emekli öğretmen Mehmet Günaydın, Romeika dilini genç neslin bilmediğini söyledi.
500-600 yYILDAN BERİ KONUŞULUYOR
Romeika’nın tarihsel süreciyle ilgili bilgiler veren Günaydın, “Bu zaten buralarda vardı ama Rumlar zamanında kaldı ama Türklerden kaldı ya da etkileşim sonucu bugüne kadar gelip gelmediğini bilmiyoruz. 500-600 yıl belki de daha öncesinden beri bu dil buralarda vardı. Günümüze kadar babadan-oğula kadar geldi. Dil sonuçta insanlar arası iletişim aracıdır. Eskiden İskenderli’ye bağlı dört köy daha vardı. Şimdi hepsi mahalle oldu. Toplam beş mahallede eskiden beri konuşuluyor, yani yeni bir durum değil. Kumyatak Mahallesi’nden uzaklaştıkça bu dili konuşanlar azalıyor. Tonya’nın birçok mahallesi bilmez” dedi.
UNESKO KORUMA ALTINA ALMALI
Romeika’nın UNESKO tarafından unutulmaya yüz tutmuş, tehlike altındaki diller arasına alındığını söyleyen Günaydın, “Zaman zaman İstanbul’da Romeika da dahil birkaç dil için konferanslar yapılıyor. Oraya Rumca anlatımla bir masal videosu çekip göndermiştim. UNESKO’nun bu konuyla ilgilenmesi kadar doğal bir şey yok. Sadece Romeika değil, hangi dil olursa olsun kaybolmaması gerekiyor. Bütün dillerin koruma altına alınması gerekir. UNESKO’nun da yapması gereken budur” şeklinde konuştu.
ROMEİKA RUMCADIR
Romeika ile Rumca’nın aynı diller olduğunu belirten Günaydın, “Romeika dediğimiz dil Rumcadır. Rumlardan kaldığı için bu şekilde tanımlıyoruz. Rum da Romalılardan geliyor. Roma’dan gelen insanların oluşturduğu topluluk anlamına geliyor. Rumi Miladi Takvim de oradan geliyor. Romeika, Rumca ve Pontiaka aynı dillerdir. Bizim buralarda bazıları Rumca bazıları ise Romeika diyor, değişik ülkelerde de Pontiaka deniyor. Bunu sebebi de Pontuslardan gelindiği içindir” diye konuştu.
TRABZON'DA 3 İLÇEDE KONUŞULUYOR
Bu dilin çok eski yıllarda Doğu Karadeniz’in bütün illerinde konuşulduğunu fakat günümüzde bu sayının azaldığını söyleyen Günaydın, “Gümüşhane ve Sivas dahil bu dil çoğu yerde konuşuluyordu. Karadeniz dışında kalan Erzurum, Kars gibi illerimizde de bu durumu görüyorduk. İnsanlar tabi başka illere de gittiler. Göç ettikleri yerlerde de bu dili konuşuyorlar. Benim bildiğim Trabzon’da üç ilçede bu dil bizzat konuşuluyor. O ilçeler de Tonya, Sürmene ve Çaykara’dır. Of’ta çok az var. Bu ilçelerde de beşer köyde toplam 15 tane köyde bizzat konuşuluyor. Bir de oradan dünyanın değişik yerlerine göçen insanlar da gittikleri yerlerde bu dili konuşuyorlar” ifadelerine yer verdi
